Κάρολος Γουσταύος Γιούγκ: από τον αποκρυφισμό στην ψυχολογία
Κάρολος Γουσταύος Γιούγκ
από τον αποκρυφισμό στην ψυχολογία
Στις αρχές της δεκαετίας του 50, όταν η ψυχολογία άρχιζε να κερδίζει έδαφος στις Η.Π.Α., τα ονόματα των: Σίγκμουντ Φρόιντ, Κάρλ Γιούγκ, Άλφρεντ Άντλερ, Βίλχελμ Ράιχ, Κάρλ Ρότζερς κ.α. βρίσκονταν στα χείλη όλων όσων ήθελαν να θεωρούνται τουλάχιστον in.
Στη χώρα μας, μόλις προς το τέλος της ίδιας δεκαετίας, η ψυχολογία εμφανίστηκε σαν μάθημα σε κάποια εκπαιδευτήρια υψηλού επιπέδου.
Την εποχή εκείνη δεν γίνονταν ιδιαίτερη διάκριση σε ότι αφορούσε σχολές ή τάσεις της ψυχολογίας, αλλά επικρατούσε γενικά η αντίληψη ότι η ψυχολογία ήταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα με συγκεκριμένο πλαίσιο και περιεχόμενο, άρα μία επιστήμη. Μάλιστα, διατυπώνονταν αυθαιρέτως κι από επιστήμονες ότι: «Οι κλάδοι της ψυχολογίας είναι τρεις: 1) Η κανονική ψυχολογία, 2) η ανώμαλος ψυχολογία και 3) η παραψυχολογία».
Βέβαια μια τέτοια κατάταξη και αυθαίρετη είναι και παραπλανητική γιατί εξισώνει την επιστήμη της Ψυχιατρικής Νευρολογίας που στην παραπάνω κατάταξη λογίζεται 2ος κλάδος της ψυχολογίας με δεκάδες θεωρίες, πολλές φορές άσχετες μεταξύ τους ή και αντιτιθέμενες, που εκφράζουν τις διαφορετικές απόψεις κάποιων ερευνητών, επάνω στο τι είναι άνθρωπος (1ος κλάδος, κανονική ψυχολογία, σύμφωνα με την παραπάνω κατάταξη). Ακόμη, στα ανωτέρω παρεισφρύει τεχνηέντως και η λεγομένη παραψυχολογία, σύνολο «φαινομένων» που λόγω της ειδικής των φύσεως αδυνατούν να διερευνηθούν από την κλασική επιστήμη που όμως γίνονται απολύτως αποδεκτά από τον αποκρυφισμό και την παραθρησκεία προς όφελός των απανταχού τσαρλατάνων και βλάβη των αστήρικτων αδελφών μας. Βέβαια η κοσμολογία και ανθρωπολογία της Εκκλησίας και κατ' επέκταση και η θεραπευτική της, δεν φθάνουν συνήθως μέχρι τους σύγχρονους «ψυχολόγους» που δανείζονται την κοσμοθεωρία του ανθρωπιστικού διαφωτισμού, καταδικάζοντας τον άνθρωπο σε πολύ κατώτερο επίπεδο από την πραγματική του φύση.
Αλλά ας επιχειρήσουμε μία προσέγγιση της ψυχολογίας μέσα από το έργο ενός γνωστού και αντιπροσωπευτικού ψυχολόγου: Του Κάρλ Γιούγκ και της σχολής του. Του «ομαδικού» ή «συλλογικοί ασυνειδήτου» ή «υποσυνείδητου».
Είναι χαρακτηριστικό, ότι γνωστός ακαδημαϊκός θεολόγος, καθηγητής και αργότερα πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφερόμενος συχνά στον Γιούγκ, στην δεκαετία του 50, τον χαρακτήριζε: «Άνθρωπο πιστό στο Θεό». Χρησιμοποιούσε δε το όνομα του στην προσπάθεια να «αποδείξει» τη «συμφωνία επιστήμης και θρησκείας». Βέβαια τέτοιες αναφορές δεν ενοχλούσαν την εποχή εκείνη, καθώς το Πατερικό φρόνημα δεν ήταν ευρύτερα διαδεδομένο στο χώρο της Εκκλησίας αλλά επικρατούσε η «Ακαδημαϊκή Θεολογία».
Πέραν όμως από το αν ο Γιούγκ ήταν άνθρωπος «πιστός» ή όχι, το ζητούμενο είναι αν οι θεωρίες αυτού και των συγχρόνων του ψυχολόγων είναι επιστημονικές. Σίγουρα δεν είναι εύκολο να ορίσουμε τι είναι επιστήμη με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Ας δούμε όμως τι πληροφορείται για τον Γιούγκ, μέσα από μία παραδοσιακή εγκυκλοπαίδεια1 ο μέσος άνθρωπος:
Κάρλ Γιούγκ, Ελβετός ψυχολόγος και ψυχίατρος. Σπούδασε Ιατρική στη Βασιλεία και Ψυχιατρική στη Ζυρίχη. Εργάστηκε με το Ζανέ γνωστό ψυχολόγο-ψυχίατρο στο Παρίσι κι αργότερα με το Φρόιντ στη Βιέννη (1907-1912). Μαζί με τον Φρόιντ και τον Άντλερ είναι οι θεμελιωτές της «ψυχολογίας του βάθους». Οι τρεις αυτοί ανακάλυψαν τον ρόλο του υποσυνείδητου στην ψυχική ζωή του ανθρώπου και με την ανακάλυψη αυτή προχώρησαν σε θεραπευτικούς σκοπούς, δημιούργησαν μια ζωντανή και αποδοτική ψυχοθεραπεία. Η ιδιαίτερη συμβολή του Γιούγκ στην ψυχολογία του βάθους είναι ότι ανακάλυψε και μελέτησε το «ομαδικό υποσυνείδητο (Ασυνείδητο)» και προώθησε τα πορίσματα των ερευνών των Φρόιντ και Άντλερ που είχαν μελετήσει το «προσωπικό (Ατομικό) Ασυνείδητο». Τη θεωρία του ο Γιούγκ την ονόμασε «Αναλυτική» ή «Συμπλεγματική ψυχολογία». Από το 1924 μέχρι το 1926 πραγματοποίησε δύο ερευνητικά ταξίδια στους πρωτόγονους της Αριζόνας, του Νέου Μεξικού και της Αφρικής. Το «Ινστιτούτο Κ. Γ. Γιούγκ » που ίδρυσε στη Ζυρίχη το 1948, συνεχίζει τη διδασκαλία του για την εκπαίδευση ψυχοθεραπευτών.
Ας δούμε όμως τον βίο και την πολιτεία του Γιούγκ, μέσα από κείμενα της αποκρυφιστικής γραμματείας2 άκρως αποκαλυπτικά. Μαθαίνοντας ποιος στην πραγματικότητα ήταν ο Γιούγκ στα πλαίσια μιας καλοπροαίρετης αντικειμενικής ανάλυσης μακριά από στερεότυπα που μας έχουν επιβληθεί και λογίζονται σαν αξιώματα, ενώ αποτελούν προσωπικές απόψεις και θεωρίες βοηθούμαστε να κατανοήσουμε ένα μεγάλο μέρος του χώρου της ψυχολογίας.
Γιούγκ, Κάρολος Γουσταύος (1875-1961). Ελβετός ψυχολόγος ο οποίος καθιέρωσε σαν αντικείμενο έγκυρης έρευνας στα πλαίσια της ψυχολογίας, διάφορες αποκρυφιστικές ιδέες. Γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1875, στο Kesswil Thurgau της Ελβετίας. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας (1895-1900) και πήρε το διδακτορικό του το 1902 Από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Σαν φοιτητής, μελέτησε διάφορες εργασίες πάνω στον αποκρυφισμό και συμμετείχε σε πνευματιστικές συνεδρίες (seances) Μεταξύ 1907 και 1913 έγινε μαθητής του Φρόιντ αλλά τελικά ακολούθησε τον δικό του δρόμο, θεωρώντας ότι ο Φρόιντ υπερεκτιμούσε τον σεξουαλικό παράγοντα και ήταν αντίθετος στις ιδέες του αποκρυφισμού. Είναι γεγονός ότι μεγάλο μέρος της ζωής του Γιούγκ επηρεαζόταν Από «παραφυσικά φαινόμενα», μερικά Από τα οποία έλαβαν χώρα παρουσία του Φρόιντ. Το διαζύγιο του Γιούγκ από τη Φροϋδική θεωρία επικυρώθηκε με ένα κείμενό του σχετικά με τα «Σύμβολα του Libido3» στα 1913. Η «Αναλυτική» ψυχολογία του Γιούγκ έδινε έμφαση στη σημασία των συμβόλων στο πνευματικό ταξίδι της ατομικής ψυχής (psyche) μέσα στη ζωή και πρότεινε ένα συλλογικό ασυνείδητο μαζί με το ατομικό ασυνείδητο. Ο Γιούγκ «διέκρινε» αρχετυπικά σύμβολα με παγκόσμια εφαρμογή στην ανθρώπινη εμπειρία. Μεγάλο μέρος τον πλαισίου της ψυχολογίας τον Γιούγκ αναβίωνε παλαιότερες θρησκευτικές διδασκαλίες και δη της Ανατολής μέσα σ' ένα περιβάλλον σύγχρονης Δυτικής γνώσης στο χώρο της ψυχολογίας. Μία από τις θεωρίες του, η Συγχρονικότητα (Synchronicity), στηρίζεται στην Αστρολογία.
Ασχολήθηκε ακόμη και με τα U.F.O («Ιπτάμενους Δίσκους») γράφοντας σχετικό βιβλίο, ενώ οι αποκρυφιστικές του «εμπειρίες» περιγράφονται στο βιβλίο του: «VII Sermones ad Mortuoso» που εξέδωσε ανώνυμα περί το τέλος της ζωής του...
Στη χώρα μας, μόλις προς το τέλος της ίδιας δεκαετίας, η ψυχολογία εμφανίστηκε σαν μάθημα σε κάποια εκπαιδευτήρια υψηλού επιπέδου.
Την εποχή εκείνη δεν γίνονταν ιδιαίτερη διάκριση σε ότι αφορούσε σχολές ή τάσεις της ψυχολογίας, αλλά επικρατούσε γενικά η αντίληψη ότι η ψυχολογία ήταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα με συγκεκριμένο πλαίσιο και περιεχόμενο, άρα μία επιστήμη. Μάλιστα, διατυπώνονταν αυθαιρέτως κι από επιστήμονες ότι: «Οι κλάδοι της ψυχολογίας είναι τρεις: 1) Η κανονική ψυχολογία, 2) η ανώμαλος ψυχολογία και 3) η παραψυχολογία».
Βέβαια μια τέτοια κατάταξη και αυθαίρετη είναι και παραπλανητική γιατί εξισώνει την επιστήμη της Ψυχιατρικής Νευρολογίας που στην παραπάνω κατάταξη λογίζεται 2ος κλάδος της ψυχολογίας με δεκάδες θεωρίες, πολλές φορές άσχετες μεταξύ τους ή και αντιτιθέμενες, που εκφράζουν τις διαφορετικές απόψεις κάποιων ερευνητών, επάνω στο τι είναι άνθρωπος (1ος κλάδος, κανονική ψυχολογία, σύμφωνα με την παραπάνω κατάταξη). Ακόμη, στα ανωτέρω παρεισφρύει τεχνηέντως και η λεγομένη παραψυχολογία, σύνολο «φαινομένων» που λόγω της ειδικής των φύσεως αδυνατούν να διερευνηθούν από την κλασική επιστήμη που όμως γίνονται απολύτως αποδεκτά από τον αποκρυφισμό και την παραθρησκεία προς όφελός των απανταχού τσαρλατάνων και βλάβη των αστήρικτων αδελφών μας. Βέβαια η κοσμολογία και ανθρωπολογία της Εκκλησίας και κατ' επέκταση και η θεραπευτική της, δεν φθάνουν συνήθως μέχρι τους σύγχρονους «ψυχολόγους» που δανείζονται την κοσμοθεωρία του ανθρωπιστικού διαφωτισμού, καταδικάζοντας τον άνθρωπο σε πολύ κατώτερο επίπεδο από την πραγματική του φύση.
Αλλά ας επιχειρήσουμε μία προσέγγιση της ψυχολογίας μέσα από το έργο ενός γνωστού και αντιπροσωπευτικού ψυχολόγου: Του Κάρλ Γιούγκ και της σχολής του. Του «ομαδικού» ή «συλλογικοί ασυνειδήτου» ή «υποσυνείδητου».
Είναι χαρακτηριστικό, ότι γνωστός ακαδημαϊκός θεολόγος, καθηγητής και αργότερα πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφερόμενος συχνά στον Γιούγκ, στην δεκαετία του 50, τον χαρακτήριζε: «Άνθρωπο πιστό στο Θεό». Χρησιμοποιούσε δε το όνομα του στην προσπάθεια να «αποδείξει» τη «συμφωνία επιστήμης και θρησκείας». Βέβαια τέτοιες αναφορές δεν ενοχλούσαν την εποχή εκείνη, καθώς το Πατερικό φρόνημα δεν ήταν ευρύτερα διαδεδομένο στο χώρο της Εκκλησίας αλλά επικρατούσε η «Ακαδημαϊκή Θεολογία».
Πέραν όμως από το αν ο Γιούγκ ήταν άνθρωπος «πιστός» ή όχι, το ζητούμενο είναι αν οι θεωρίες αυτού και των συγχρόνων του ψυχολόγων είναι επιστημονικές. Σίγουρα δεν είναι εύκολο να ορίσουμε τι είναι επιστήμη με τη σύγχρονη έννοια του όρου. Ας δούμε όμως τι πληροφορείται για τον Γιούγκ, μέσα από μία παραδοσιακή εγκυκλοπαίδεια1 ο μέσος άνθρωπος:
Κάρλ Γιούγκ, Ελβετός ψυχολόγος και ψυχίατρος. Σπούδασε Ιατρική στη Βασιλεία και Ψυχιατρική στη Ζυρίχη. Εργάστηκε με το Ζανέ γνωστό ψυχολόγο-ψυχίατρο στο Παρίσι κι αργότερα με το Φρόιντ στη Βιέννη (1907-1912). Μαζί με τον Φρόιντ και τον Άντλερ είναι οι θεμελιωτές της «ψυχολογίας του βάθους». Οι τρεις αυτοί ανακάλυψαν τον ρόλο του υποσυνείδητου στην ψυχική ζωή του ανθρώπου και με την ανακάλυψη αυτή προχώρησαν σε θεραπευτικούς σκοπούς, δημιούργησαν μια ζωντανή και αποδοτική ψυχοθεραπεία. Η ιδιαίτερη συμβολή του Γιούγκ στην ψυχολογία του βάθους είναι ότι ανακάλυψε και μελέτησε το «ομαδικό υποσυνείδητο (Ασυνείδητο)» και προώθησε τα πορίσματα των ερευνών των Φρόιντ και Άντλερ που είχαν μελετήσει το «προσωπικό (Ατομικό) Ασυνείδητο». Τη θεωρία του ο Γιούγκ την ονόμασε «Αναλυτική» ή «Συμπλεγματική ψυχολογία». Από το 1924 μέχρι το 1926 πραγματοποίησε δύο ερευνητικά ταξίδια στους πρωτόγονους της Αριζόνας, του Νέου Μεξικού και της Αφρικής. Το «Ινστιτούτο Κ. Γ. Γιούγκ » που ίδρυσε στη Ζυρίχη το 1948, συνεχίζει τη διδασκαλία του για την εκπαίδευση ψυχοθεραπευτών.
Ας δούμε όμως τον βίο και την πολιτεία του Γιούγκ, μέσα από κείμενα της αποκρυφιστικής γραμματείας2 άκρως αποκαλυπτικά. Μαθαίνοντας ποιος στην πραγματικότητα ήταν ο Γιούγκ στα πλαίσια μιας καλοπροαίρετης αντικειμενικής ανάλυσης μακριά από στερεότυπα που μας έχουν επιβληθεί και λογίζονται σαν αξιώματα, ενώ αποτελούν προσωπικές απόψεις και θεωρίες βοηθούμαστε να κατανοήσουμε ένα μεγάλο μέρος του χώρου της ψυχολογίας.
Γιούγκ, Κάρολος Γουσταύος (1875-1961). Ελβετός ψυχολόγος ο οποίος καθιέρωσε σαν αντικείμενο έγκυρης έρευνας στα πλαίσια της ψυχολογίας, διάφορες αποκρυφιστικές ιδέες. Γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου 1875, στο Kesswil Thurgau της Ελβετίας. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας (1895-1900) και πήρε το διδακτορικό του το 1902 Από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Σαν φοιτητής, μελέτησε διάφορες εργασίες πάνω στον αποκρυφισμό και συμμετείχε σε πνευματιστικές συνεδρίες (seances) Μεταξύ 1907 και 1913 έγινε μαθητής του Φρόιντ αλλά τελικά ακολούθησε τον δικό του δρόμο, θεωρώντας ότι ο Φρόιντ υπερεκτιμούσε τον σεξουαλικό παράγοντα και ήταν αντίθετος στις ιδέες του αποκρυφισμού. Είναι γεγονός ότι μεγάλο μέρος της ζωής του Γιούγκ επηρεαζόταν Από «παραφυσικά φαινόμενα», μερικά Από τα οποία έλαβαν χώρα παρουσία του Φρόιντ. Το διαζύγιο του Γιούγκ από τη Φροϋδική θεωρία επικυρώθηκε με ένα κείμενό του σχετικά με τα «Σύμβολα του Libido3» στα 1913. Η «Αναλυτική» ψυχολογία του Γιούγκ έδινε έμφαση στη σημασία των συμβόλων στο πνευματικό ταξίδι της ατομικής ψυχής (psyche) μέσα στη ζωή και πρότεινε ένα συλλογικό ασυνείδητο μαζί με το ατομικό ασυνείδητο. Ο Γιούγκ «διέκρινε» αρχετυπικά σύμβολα με παγκόσμια εφαρμογή στην ανθρώπινη εμπειρία. Μεγάλο μέρος τον πλαισίου της ψυχολογίας τον Γιούγκ αναβίωνε παλαιότερες θρησκευτικές διδασκαλίες και δη της Ανατολής μέσα σ' ένα περιβάλλον σύγχρονης Δυτικής γνώσης στο χώρο της ψυχολογίας. Μία από τις θεωρίες του, η Συγχρονικότητα (Synchronicity), στηρίζεται στην Αστρολογία.
Ασχολήθηκε ακόμη και με τα U.F.O («Ιπτάμενους Δίσκους») γράφοντας σχετικό βιβλίο, ενώ οι αποκρυφιστικές του «εμπειρίες» περιγράφονται στο βιβλίο του: «VII Sermones ad Mortuoso» που εξέδωσε ανώνυμα περί το τέλος της ζωής του...
Γίνεται φανερό, λοιπόν, ότι για τον Γιούγκ υπάρχει πλήρης συσκότιση σχετικά με τις πραγματικές «έρευνες» και τις «θεωρίες» του και συλλογική παραπληροφόρηση του κοινού.
1. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από την ηλεκτρονική «Εγκυκλοπαίδεια 2002. Πανόραμα 97».
2. L.A. Shepard. «Encyclopedia of Occultism and Parapsychology». Έκδοση Avon 1980, Νέα Υόρκη, Η.Π.Α
3. Η χρήση συμβόλων, επενδεδυμένων με ειδικές δυνάμεις είναι μία κατ εξοχήν άποψη του αποκρυφισμού.
1. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από την ηλεκτρονική «Εγκυκλοπαίδεια 2002. Πανόραμα 97».
2. L.A. Shepard. «Encyclopedia of Occultism and Parapsychology». Έκδοση Avon 1980, Νέα Υόρκη, Η.Π.Α
3. Η χρήση συμβόλων, επενδεδυμένων με ειδικές δυνάμεις είναι μία κατ εξοχήν άποψη του αποκρυφισμού.
Περιοδικό ΔΙΑΛΟΓΟΣ 21 2000
Read more: http://www.egolpion.com/jung.el.aspx#ixzz2lNvg0ECO
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου